Theoretisch deel: Wiskunde

In het kort

Het doel van het wiskundeonderwijs is het stimuleren en aanleren van wiskundige competenties om te kunnen functioneren in de maatschappij, een opleiding te kunnen volgen en vervolgens een beroep te kunnen uitoefenen. Om tijdig te kunnen onderkennen en bijsturen wanneer een kind problemen ervaart op het vlak van (voorbereidende) wiskundige competenties, is het nodig een goed zicht te hebben op de normale wiskundige ontwikkeling en de normale leeftijdsschommelingen hierbij. Bij de wiskundige ontwikkeling kunnen drie fasen onderscheiden worden: de ontluikende gecijferdheid, het aanvankelijk rekenen en het gevorderd rekenen. Deze drie fasen kunnen in en door elkaar lopen.

Problemen met (het begrijpen, onthouden en gebruiken van) rekentaal en visueel-ruimtelijke problemen op kleuterleeftijd kunnen aanleiding geven tot een minder evidente rekenontwikkeling. In het lager onderwijs zijn de eerste signalen van een minder evidente rekenontwikkeling zeer divers. Bij het rekenen zijn er namelijk heel wat deelhandelingen betrokken. Indien een leerling een hardnekkige achterstand heeft ten aanzien van leeftijds- of leerjaargenoten in het vlot/accuraat oproepen van rekenfeiten en /of het leren en vlot/accuraat toepassen van rekenprocedures, noemen we dit dyscalculie. Leerlingen met dyscalculie verschillen onderling erg veel, zowel op gebied van ernst en uitgebreidheid van de rekenproblemen, aanwezigheid van bijkomende leerproblemen als op de impact die deze problemen hebben op hun dagelijks functioneren.

We maken verder onderscheid tussen dimensionele en categoriale classificatie. Om een ruimer beeld te krijgen op het functioneren van een leerling met wiskundeproblemen kan ICF-CY gebruikt worden. Een classificatie kan dimensioneel starten met het clusteren in een ICF-schema en categoriaal verder gaan. Indien voldaan is aan de drie diagnostische criteria wordt de diagnose dyscalculie gesteld. Naast dyscalculie kan er sprake zijn van andere leer-, taal-, gedrags- of ontwikkelingsstoornissen. Men dient alert te zijn voor signalen van andere problematieken want een comorbide stoornis heeft belangrijke consequenties voor de behandeling en begeleiding.

Dyscalculie ontwikkelt zich wanneer een aantal ongunstige genetische, persoonlijke en omgevingsfactoren elkaar in een complexe wisselwerking zodanig beïnvloeden dat een zeer zwakke rekenvaardigheid het gevolg is. De keuze in dit protocol voor een beschrijvende diagnose van dyscalculie betekent overigens dat verklarende hypothesen enkel worden meegenomen als ze relevant zijn voor het handelen en niet voor het al dan niet stellen van de diagnose.

Om leerlingen met rekenproblemen en/of dyscalculie zo goed mogelijk te helpen, vertrekt men best van de positieve en ondersteunende factoren waarover de leerling beschikt of die aanwezig zijn binnen het gezin of bij het schoolteam.

Opbouw theoretisch deel

Klik hier voor de volledige tekst van het theoretisch deel bij het protocol Wiskunde.

Klik op een fase om te navigeren door het zorgcontinuüm.

Aan de slag

• wordt op een later tijdstip aangevuld

Leer bij

• wordt op een later tijdstip aangevuld

Nog meer weten

• Evolutie betreffende diagnostiek leerstoornissen